Các nước đánh giá cao ít thẩm tra định kỳ phổ quát của Việt Nam

Đoàn Việt Nam gặp gỡ các đại biểu tham dự phiên họp lần thứ 18 về UPR tại Hội đồng Nhân quyền Liên Hợp Quốc. Xin Thứ trưởng cho biết cơ chế UPR là gì và Việt Nam đã thực hiện cơ chế này như thế nào? UPR là một trong những cơ chế quan yếu của Hội đồng Nhân quyền (HĐNQ) được thành lập và đi vào hoạt động từ năm 2008, cùng với sự ra đời của HĐNQ, có nhiệm vụ kiểm tra tổng thể các vấn đề nhân quyền tại quờ quạng các nước thành viên liên hiệp Quốc (LHQ), không phân biệt lớn nhỏ, phát triển và đang phát triển, định kỳ bốn năm rưỡi/lần. Nguyên tắc hoạt động của cơ chế UPR là hội thoại, hiệp tác, đối xử bình đẳng, khách quan, minh bạch, xây dựng, không đối đầu. Mục tiêu của UPR là cải thiện và xúc tiến các nước thực hành đầy đủ các nghĩa vụ, cam kết về quyền con người, tăng cường năng lực thực thi nhân quyền cho các quốc gia phê duyệt tham mưu, hỗ trợ kỹ thuật và san sớt kinh nghiệm. Hồ hết các nước đánh giá UPR là một cơ chế hiệu quả, đóng góp hăng hái vào việc xúc tiến và bảo vệ các quyền của người dân trên thế giới. Thời gian soát đối với mỗi nước tại Nhóm làm việc kéo dài ba tiếng rưỡi dưới hình thức hội thoại, trong đó mỗi nhà nước có 70 phút để biểu thị mỏng tổng quan về tình hình bảo đảm quyền con người ở nước mình, trả lời câu hỏi và bình luận của các nước. Các nước thành viên LHQ mong muốn đều được đăng ký phát biểu và tổng thời lượng phát biểu (140 phút) được chia đều cho số nước đăng ký. Bẩm kết quả kiểm tra sẽ được Nhóm Troika (nhóm ba nước hỗ trợ các nước tiến hành kiểm tra) trình lên HĐNQ coi xét phê chuẩn tại khóa họp thường kỳ của HĐNQ (thông thường sau phiên họp của Nhóm làm việc của HĐNQ khoảng 5 tháng). Việt Nam lần trước tiên thực hành cơ chế UPR vào tháng 5/2009, nhận được 123 khuyến nghị, trong đó ta chấp thuận 96 khuyến nghị, 5 khuyến nghị khác đã và đang được Việt Nam thực hành trên thực tại tại thời điểm rà soát. Các khuyến nghị còn lại không được bằng lòng do không hiệp với tình cảnh và điều kiện đặc thù của Việt Nam. Việc thực hành các khuyến nghị đã được diễn tả rõ nét trên vơ các mặt đời sống từng lớp như hoàn thiện hệ thống pháp luật và chính sách về quyền con người, xóa đói, giảm nghèo, phát triển kinh tế vững bền, đảm bảo an sinh tầng lớp, tạo việc làm, nâng cao chất lượng giáo dục, y tế, bảo đảm các quyền tự do cơ bản của người dân, quyền của các nhóm từng lớp dễ bị thương tổn, hợp tác với các cơ chế của LHQ, tổ chức khu vực… Xin Thứ trưởng cho biết diễn biến chính của phiên rà theo cơ chế UPR lần II của Việt Nam? Ngày 5/2 vừa qua, Việt Nam đã diễn tả thưa UPR chu kỳ hai tại phiên họp thứ 18 của Nhóm làm việc về UPR của HĐNQ. Ít đã giới thiệu đại quát những thành tựu của Việt Nam trong việc bảo vệ và thúc đẩy quyền con người tại Việt Nam trong hơn bốn năm qua, kể từ phiên soát chu kỳ một năm 2009 đến nay, trong đó nêu rõ việc thực hiện nghiêm túc 96 khuyến nghị mà Việt Nam đã hài lòng, cũng như những thách thức, khó khăn mà Việt Nam đã vượt qua. Phiên soát UPR về Việt Nam được các nước quan tâm cao với 106 nước đăng ký phát biểu (cao nhất trong 14 nước soát đợt này), đa số là các nước đang phát triển, bạn bè. Đại diện nhiều cơ quan chuyên môn của LHQ, tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ quốc tế, giới báo chí và truyền thông tham dự với nhân cách quan sát viên. Hầu hết phát biểu của các nước đều ghi nhận hoặc đánh giá cao các ráng, thành quả của Việt Nam trong việc bảo đảm quyền con người từ năm 2009 đến nay cũng như việc trang nghiêm thực hành các khuyến nghị UPR. Những nội dung được các nước hoan nghênh nhiều nhất là việc phê duyệt Hiến pháp 2013 với nhiều nội dung mới về quyền con người, tạo cơ sở cho việc đấu kiện toàn hệ thống pháp luật quốc gia; việc hoàn tất trước hạn nhiều Mục tiêu Thiên niên kỷ của Liên Hợp Quốc (MDGs); thực hiện các nghĩa vụ quốc tế, nhất là việc gia nhập nhiều công ước quốc tế về quyền con người, hợp tác với các cơ chế nhân quyền của LHQ, đón các Thủ tục đặc biệt của HĐNQ. Phần nhiều các nước cũng đánh giá bẩm UPR và phần trình diễn.# Của Đoàn Việt Nam có chất lượng tốt, cung cấp thông tin đầy đủ, toàn diện về tình hình đảm bảo quyền con đứa ở Việt Nam; cho rằng Việt Nam đã có cách tiếp cận tích cực, cởi mở và minh bạch trong quá trình soạn thảo bẩm UPR với sự dự của nhiều cơ quan Chính phủ, các tổ chức chính trị, từng lớp, nghề và của người dân. Tại phiên kiểm tra, Trưởng đoàn Việt Nam và đại diện của 11 Bộ, ban, ngành đã đối thoại cương trực, cởi mở, cung cấp thêm thông báo về pháp luật, chính sách và thực tại tại Việt Nam trên tuốt tuột các mặt, về tự do ngôn luận, tự do báo chí, Internet, đạo, về quyền của người dân tộc thiểu số, đàn bà, trẻ nít, về việc thực hành các nghĩa vụ và trách nhiệm quốc tế của Việt Nam cũng như việc hợp tác quốc tế trong lĩnh vực nhân quyền… Các nước đánh giá cao sự cởi mở, hợp tác và tích cực của Việt Nam, khẳng định cộng đồng quốc tế hoan nghênh và mong muốn Việt Nam sẽ đấu đóng góp to lớn hơn nữa trong việc xúc tiến và bảo vệ quyền con người trên phạm vi toàn thế giới. Kết thúc phiên đối thoại, Việt Nam nhận được 227 khuyến nghị, phần đông có nội dung xây dựng và hăng hái, đề cập đến vớ các lĩnh vực đảm bảo quyền con người. Nhiều nước cũng khuyến nghị Việt Nam tăng cường chia sẻ kinh nghiệm đổi mới, bảo đảm quyền của các nhóm dễ bị tổn thương, đảm bảo an sinh tầng lớp, tạo việc làm… Các nước ASEAN đã hoan nghênh những đóng góp của Việt Nam trong việc thành lập Ủy ban liên chính phủ ASEAN về nhân quyền (AICHR) và xây dựng Tuyên ngôn nhân quyền ASEAN, đồng thời khuyến nghị Việt Nam tiếp có những đóng góp hơn nữa vào việc xúc tiến và bảo vệ quyền con người trong khu vực. Có thể nói, phiên soát và đối thoại về Việt Nam đã thành công với không khí hội thoại chính trực, cởi mở và xây dựng. Ta đã nêu bật được cầm cố, thành tựu và sự quan hoài của Đảng và Nhà nước ta trong việc đảm bảo quyền con người; đề cao hình ảnh một nước Việt Nam đổi mới, cởi mở, sẵn sàng đối thoại, cộng tác xây dựng và có trách nhiệm trong mọi vấn đề mà quốc tế quan hoài. Chiều ngày 7/2, Nhóm làm việc về UPR của Hội đồng Nhân quyền LHQ tại Geneva đã phê chuẩn mỏng của Việt Nam bằng đồng thuận. Theo thông lệ, ta sẽ nghiên cứu kỹ nội dung các khuyến nghị và có phản hồi chính thức tại Khóa họp lần thứ 26 của HĐNQ diễn ra vào tháng 6/2014. Theo Thứ trưởng, những nguyên tố nào đã giúp việt Nam có được những kết quả này? Trước tiên, công cuộc đổi mới và phát triển giang sơn trong những năm gần đây đã mang lại nhiều thành quả to lớn như tăng trưởng kinh tế với tốc độ cao, đời sống của dân chúng được cải thiện nhiều. Song song, chính sách nhất quán của Đảng và Nhà nước về thúc đẩy và bảo vệ các quyền con người được biểu hiện xuyên suốt trong hệ thống pháp luật và các chiến lược, chương trình phát triển nhà nước đã đem lại cho người dân sự thụ hưởng ngày một nhiều các quyền con người. Đây là những điều được bạn bè và cộng đồng quốc tế ghi nhận và đánh giá rất cao. Thứ hai, quá trình chuẩn bị cho vắng UPR của Việt Nam được tiến hành nghiêm túc và kỹ lưỡng trong hơn hai năm dưới sự chỉ đạo xáp của Lãnh đạo Đảng, Nhà nước và Chính phủ, với sự tham gia phối hợp chặt của các bộ, ngành, cơ quan, tổ chức can hệ trong cả nước; và với sự kết hợp đồng bộ giữa các cơ quan trong và ngoài nước cũng như việc đúc rút, phát huy các kinh nghiệm, bài học tại phiên rà soát lần thứ nhất. Ba là, vị thế quốc tế của Việt Nam ngày một nâng cao trên trường quốc tế, đặc biệt sau khi Việt Nam đắc cử làm thành viên HĐNQ với số phiếu rất cao và phụ trách trọng trách của một quốc gia thành viên HĐNQ từ ngày 1/1/2014. Chính cho nên, trong quá trình chuẩn bị và biểu đạt ít UPR, chúng ta đã được nhiều nước, trong đó có các nước bạn bè, đối tác quan hoài, san sớt kinh nghiệm. Từ đó, chúng ta cũng đã nhận được sự ủng hộ to lớn, sự nhận xét khách quan, chân thực của đông đảo các nước và cộng đồng quốc tế. Xin cảm ơn Thứ trưởng! P.V (thực hiện)