Mỹ chỉnh chính sách tiền tệ, châu Âu "án binh bất động"

Ảnh minh họa. (Nguồn: theforexmap.Com) Trong khi đó, chính sách tiền tệ của Mỹ bước đầu có sự điều chỉnh theo hướng thắt chặt hơn, với chương trình mua trái phiếu đang dần được thu hẹp và lãi suất có thể sớm được nâng lên, trên cơ sở là sự lạc quan vào triển vọng phục hồi đủ mạnh của nền kinh tế. Châu Âu, Nhật Bản vẫn “án binh bất động” Tại cuộc họp trong tháng Ba, nhà băng Trung ương châu Âu (ECB) một lần nữa quyết định giữ nguyên lãi suất tái cấp vốn ở mức thấp kỷ lục là 0,25%, sau lần điều chỉnh vào tháng 11/2013, và đánh giá đà phục hồi của kinh tế Khu vực dùng đồng euro (Eurozone) vẫn đang tiếp kiến. Theo chủ toạ ECB Mario Draghi, quyết định của ECB dựa trên cơ sở là một loạt các số liệu tháng Hai nhìn chung là hăng hái và không có nhiều mối đe dọa làm thui chột đà phục hồi mới bắt đầu của kinh tế Eurozone. Ông nói lãi suất sẽ vẫn được giữ ở mức rất thấp ngay cả khi kinh tế khu vực bình phục nhanh. Bị chỉ trích về việc không nối nới lỏng chính sách tiền tệ để ngăn chặn nguy cơ giảm phát tại khu vực 18 nước sử dụng đồng euro, ECB đã lên tiếng bảo vệ quyết định giữ nguyên lãi suất, nhấn mạnh ECB có "đánh giá rõ ràng" về tình hình hiện nay cũng như sẵn sàng hành động khi cần. Nhà kinh tế chủ chốt của ECB, Peter Praet, khẳng định hiện còn quá sớm để nói rằng ECB đánh giá thấp nguy cơ giảm phát. Ông Praet cũng nhấn mạnh rằng các thị trường tài chính nên tránh bị chi phối bởi hiện tượng trước mắt và đòi hỏi ECB hành động trước mỗi diễn biến mới. Theo các số liệu từ Cơ quan Thống kê Liên minh châu Âu (Eurostat), kinh tế Eurozone tăng trưởng 0,3% trong quý IV/2013, một con số đáng động viên so với mức tăng trưởng chỉ là 0,1% trong quý trước đó. Và trong tháng trước, chỉ số quản lý sức mua rốt cuộc của Markit cho cả lĩnh vực chế tạo và dịch vụ ở Eurozone tăng lên 53,3 điểm, mức cao nhất kể từ tháng 6/2011. Trong khi đó, hầu hết các số liệu kinh tế được công bố gần đây cho thấy rủi ro giảm phát vẫn đang được kiểm soát. Theo số liệu sơ bộ của Eurostat, tỷ lệ lạm phát ở Eurozone trong tháng Hai là 0,8%, vẫn thấp hơn nhiều so với đích 2%. Tuy nhiên, ông Draghi nói các dự báo lạm phát trong trung và dài hạn sẽ bám sát mục tiêu này. Trong khi đó, Ngân hàng Trung ương Anh (BoE) cũng có quyết định tương tự là duy trì lãi suất ở mức thấp kỷ lục 0,5% và nối chương trình nới lỏng định lượng ở mức 375 tỷ bảng (627 tỷ USD), 5 năm sau khi tổn phí vay được hạ xuống mức này và chính sách kích thích được khởi động. Thống đốc BoE, Mark Carney, cho biết lãi suất sẽ chưa được nâng lên cho đến khi tỷ lệ thất nghiệp giảm xuống chí ít là 7% và lạm phát được giữ ở gần mức mục tiêu 2%. Tỷ lệ thất nghiệp đã giảm xuống chỉ trên mức 7% một tí, song lạm phát tháng 1/2014 là 1,9%, thấp nhất trong hơn 2 năm. Tại cuộc họp diễn ra hồi đầu tháng, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) tiếp tục thực chính sách tiền tệ siêu nới lỏng hiện hành, song song nhận định nền kinh tế đang đấu bình phục vừa phải trong lúc căn bệnh giảm phát từng bước được đẩy lùi. Các nhà hoạch định chính sách của BoJ đã hợp nhất sẽ tiếp tục chính sách tiền tệ nới lỏng đã để tăng cơ sở tiền tệ phê duyệt việc mua trái khoán chính phủ và các tài sản tài chính khác, nhằm thúc đẩy tăng trưởng. BoJ cho biết sẽ vẫn thực hiện chính sách này cho đến khi lạm phát tăng lên mức đích 2%, nhưng cũng sẽ theo dõi các hoạt động của nền kinh tế cũng như diễn biến giá cả để có những điều chỉnh hợp. Tại cuộc họp, BoJ không điều chỉnh đánh giá về tình hình nền kinh tế trong tháng thứ 6 liên tiếp. Theo đánh giá của BoJ, kinh tế Nhật Bản vẫn đang bình phục vừa phải, nhu cầu đang tăng trong thời khắc trước khi thuế tiêu dùng được nâng lên từ ngày 1/4 tới, đầu tư nhất định của các doanh nghiệp rõ ràng là khá hơn trong điều kiện lợi nhuận khả quan hơn và đầu tư cho nhà ở cũng tiếp chuyện tăng, trong khi tiêu xài tiêu dùng ổn định. BoJ cũng nhận định nền kinh tế đang từng bước tiến tới mục tiêu về lạm phát, mặc dù có những nguyên tố bất lợi như thuế tiêu dùng tăng, những bít tất tay đang tiếp diễn hệ trọng đến Ukraine ( và tăng trưởng chậm hơn ở các nền kinh tế mới nổi. Theo BoJ, nếu loại trừ tác động của việc tăng thuế tiêu dùng, lạm phát sẽ tăng lên 1,9% trong tài khóa tới (bắt đầu từ tháng 4/2015). Mỹ “rục rịch” điều chỉnh Tại cuộc họp chính sách diễn ra trong tháng này, cuộc họp trước tiên dưới sự chủ trì của tân Chủ tịch Janet Yellen, Ủy ban thị trường mở (FOMC) thuộc Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed, Ngân hàng trung ương nước này) quyết định tiếp tục giảm quy mô chương trình mua trái phiếu thêm 10 tỷ USD mỗi tháng. Quyết định này là tiếp theo hai lần cắt giảm với một lượng na ná mỗi tháng trong hai tháng đầu năm 2014, đưa quy mô của chương trình mua tài sản của Fed để kích thích kinh tế từ mức ban sơ là 85 tỷ USD xuống chỉ còn 55 tỷ USD. Cơ sở cho quyết định này là kinh tế Mỹ đang trên đà tăng trưởng tích cực và đủ mạnh để hỗ trợ sự cải thiện trên thị trường lao động. Tại cuộc họp, các quan chức Fed cũng đồng tình duy trì lãi suất ở mức thấp ngót 0% chừng nào lạm phát vẫn thấp và tỷ lệ thất nghiệp ở mức cao. Dù rằng nền kinh tế lớn nhất thế giới đang trên đà phục hồi khả quan, FOMC vẫn nhắc lại ý kiến rằng lãi suất sẽ vẫn không đổi thay cho đến năm 2015, dù thị trường đồn đoán Fed sẽ tăng lãi suất sớm hơn. Đáng để ý là việc FOMC trường đoản cú ngưỡng 6,5% đối với tỷ lệ thất nghiệp, mốc mà trước đó đã được lấy làm cứ cho việc tăng lãi suất, bởi cho rằng không thể chỉ dựa vào tỷ lệ thất nghiệp để đánh giá tình hình nền kinh tế mà còn phải coi xét thêm nhiều dấu hiệu khác. Tại cuộc họp báo trước nhất kể từ khi đảm trách vai trò chủ toạ Fed, bà Janet Yellen đã giải đáp mối băn khoăn của các nhà đầu tư là khi nào Fed sẽ tăng lãi suất ngắn hạn từ mức thấp kỷ lục bây chừ. Bà Yellen nhấn mạnh rằng, với thị trường việc làm vẫn yếu, Fed dự định sẽ duy trì mức lãi suất gần 0% trong một thời kì khá dài và lãi suất sẽ chỉ tăng từng bước. Tuy nhiên, bà cho biết Fed có thể sẽ kết thúc chương trình mua trái khoán vào mùa Thu này và tăng lãi suất khoảng 6 tháng sau đó. Một lịch trình tiến tới việc tăng lãi suất như vậy là ngắn hơn so với nhận định của một số nhà đầu tư và điều này khiến cả trái khoán và chứng khoán Mỹ xuống giá. Bà Yellen cũng khẳng định Fed sẽ không chỉ căn cứ vào tỷ lệ thất nghiệp cho quyết định tăng lãi suất bởi chỉ số này không cho một cái nhìn xác đáng về tình hình thị trường việc làm và nền kinh tế. Một thí dụ là tỷ lệ thất nghiệp trong những tháng gần đây giảm không phải bởi nhiều việc làm mới được tạo ra mà do nhiều người thôi không lóng việc làm. Fed sẽ dựa vào một loạt các số liệu kinh tế để quyết định thời điểm tăng lãi suất như tình hình thị trường việc làm, các dấu hiệu về áp lực lạm phát và các dự báo về lạm phát cũng như diễn biến trên các thị trường tài chính. Trong một tuyên bố, Fed nhấn mạnh chính sách tiền tệ nới lỏng có thể sẽ được duy trì cho đến cả sau khi đạt đích về thất nghiệp và lạm phát. Lý do mà bà Yellen và các quan chức Fed dẫn ra là khủng hoảng tài chính vẫn còn để lại những tác động. Theo quan điểm của Fed, việc giữ lãi suất ở mức thấp sẽ vẫn hợp lý nếu tỷ lệ thất nghiệp ở mức trên 6,5%, lạm phát trong vòng 1-2 năm tới được dự báo sẽ không vượt quá 0,5 điểm phần trăm so với mục tiêu 2% và các nhận định về lạm phát trong dài hạn hơn nối được kiểm soát tốt. Nói về thời khắc tăng lãi suất, trong một bài phân tích, Peter Morici, nhà kinh tế và là giáo sư Trường kinh dinh Smith của Đại học Maryland, Mỹ, cho là Fed nên chờ đến khi tỷ lệ có việc làm trong những người trưởng thành tăng mạnh, khi tỷ lệ những người này có việc làm chỉ ở mức 76,5%, giảm từ 80,3% ở thời khắc kinh tế bắt đầu suy thoái; thị trường nhà đất mạnh hơn, bởi giá nhà đất đã phục hồi 42% các khoản lỗ phát sinh trong thời kỳ suy thoái, nhưng tốc độ tăng giá đang chậm lại và lượng nhà mới vẫn còn ít hơn một nửa mức đỉnh cao trước khủng hoảng; lĩnh vực chế tác được cải thiện hơn nữa, bởi lĩnh vực này đã bị mất 2,3 triệu việc làm trong cuộc Đại suy thoái và đã hồi phục trở lại chỉ với khoảng 600.000 việc làm. Fed đã duy trì lãi suất cơ bản ở mức thấp kỷ lục 0-0,25% từ tháng 12/2008 và bơm tổng cộng trên 3.000 tỷ USD vào nền kinh tế ưng chuẩn chương trình mua trái phiếu dài hạn nhằm duy trì lãi suất thấp, khuyến khích đầu tư và thuê nhân công, đưa nền kinh tế thoát khỏi suy giảm và hồi phục tăng trưởng. Hồi tháng Hai vừa qua, Nhà Trắng đã ban bố bẩm gửi Quốc hội Mỹ tổng kết tình hình kinh tế giang san sau 5 năm thực thi Luật phục hồi được Tổng thống Barack Obama ký năm 2009. Theo đó, kể từ đầu năm 2010, kinh tế Mỹ đã tăng trưởng liên tục trong 11 quý và tạo được 8,5 triệu việc làm mới./.