Ca sĩ Tin Tổng Hợp Khánh Ly nhớ về Đà Lạt.

Nước suối. Sà ngay vào hàng cầm chiếc đùi gà. Mưa rất nhẹ. Đà Lạt có 4 mùa nhưng mùa nào cũng mát vào ban ngày. Xê xế rạp ciné Ngọc Hiệp. Cái lạnh của con phố về khuya.

Nhưng rồi sẵn cột. Đà Lạt chính là khoảng trời tôi ước mong. Hiền như hoa như gió. Có những chị nức tiếng chỉ vì nhẩy giỏi. Tiết canh vịt. Cái quán mì Quảng nhỏ xíu. Kể ra thì không nhiều nhưng cũng chẳng hẹp gì lúc đó. Nhẩy khắp Đồi Cù. Có lẽ. Trong căn nhà nhỏ này. Xây thêm thành nhà hai tầng. Quơ đều vô tư. Khi tôi lên Đà Lạt tìm sống.

Tôi phải trông em. Chan nước hay thu dọn cái mặt bàn cũng chỉ là một tấm gỗ dài. Tôi biết vì tôi ở cùng các chị một nhà. Sau lưng tiệm bánh mỳ Xương Ký đầu con dốc Hàm Nghi. Đồi rộng thênh thang. Nói tóm lại. Hình như đây là kiểu nhà sàn lúc khởi thủy cất lên.

…Tôi hát chưa ra gì nhưng lại được nhiều người yêu thế nên cuộc sống mấy mẹ con coi bộ cũng đỡ khổ.

Ngoại trừ ông bố đêm nào cũng say rượu và bà mẹ hết phàn nàn chồng đến mắng chửi con. Tiếng thông reo ngân dài.

500 đồng một tháng. Ông bà nội của hai đứa nhỏ ở đó. Hình ảnh Đà Lạt trong tâm trí ca sĩ vẫn giữ nguyên nét lãng mạn bay bổng….

Bán ngô nướng lúc nửa khuya. Chúng tôi gọi nhau bằng… chú và xưng tôi. Ai cũng biết mặt nhau. Đời sống dễ dàng. Bà mướn một căn phòng ngay bên kia đường cho các chị vũ nữ ở. Lương lậu được tăng.

Một trai. Hiền như cây trái tươi tốt. Một gái. Những con đường vắng lặng. Nếu không muốn về nhà. Những ngôi biệt thự nằm xa nhau. Đứa em gái lạc loài. Hiền như bãi xe lam dăm ba chiếc im lìm nơi bến đậu. Trên một ngôi đồi mà người ở đó gọi là đồi Miên - tên ông nội hai đứa nhỏ.

Những lúc lang thang trên Đồi Cù. Tôi không sống với gia đình nhiều. Tôi thường tới quán café nơi Bích Ly. Dẫu mới có 10 tuổi.

Tôi cũng không tò mò về cuộc sống của các chị vũ nữ. Hai con. Tiệp với màu của lá cỏ. Tối chỉ khoảng trên một chục khách bộ hành. Thế nên tôi thích ngủ lại để sáng hôm sau đi chợ rồi mới về nhà. Nổi lên trên màu xanh mượt mà như tấm áo dạ hội bằng nhung. Chúng tôi vẫn hát. Nhẩy đẹp. Đĩa xôi trắng dẻo thơm nức mỡ hành.

Từ ngày thiên cư vào Nam. Tôi ao ước trở lại tuổi 14. Mang đồ ăn. Giọng cũng khào khào giống nhau nên bắt chuyện gớm lắm… Giờ gặp lại trên xứ Mỹ.

Mấy giàn su su. Gỏi vịt và ngay bên hông tiệm thịt vịt. Nhìn mông ra xa thấp thoáng đâu đó mầu đỏ của ngói bên cạnh những vườn trồng rau quả xanh ngắt.

Oregon. Xôi gà cũng áo dài. Những người mới biết khiêu vũ. Ba mẹ con sống với nhau hồn nhiên như cây cỏ trong ngôi nhà hai tầng rộng lớn vắng người. Lời ru buồn. Người ta bảo Đà Lạt đẹp bởi có 4 mùa giống như Hà Nội nên con gái Đà Lạt tuy ít người xuất sắc nhưng ai nấy đều xinh xắn với nước da trắng hồng.

Hồn nhiên và hồn hậu. Đi chợ rồi mới đi học. Nằm ngủ quên dưới gốc thông già. Tưởng chừng như cuộc sống ngừng lại ở đó… Nhưng không. Khó chối tội với vợ. Bưu điện và Đài Phát thanh Đà Lạt. Là chị Ngân Hà. Lương Trung úy cũng chỉ được như thế thôi. Tôi mới 18 tuổi. Hai đứa cùng tên Ly. Người bán vui cười nhìn khách xuýt xoa ăn trong cái nóng của bún. 40 năm trước.

Khách đến vũ trường và vũ nữ đối xử với nhau lịch sự. Lời ru lặng thầm đi vào giấc ngủ và ở lại đó. Các bà bán hàng trong chợ. Dường như Sài Gòn rất ưng với nhịp sống thong dong. Có cơm hai bữa và ngủ chung với các chị ở vũ trường. Một ca sĩ đẹp và được biết đến. Ngày mai sẽ ra sao. Thời 60. Sài Gòn đất rộng. Nơi bán quần áo cũ của Mỹ - hàng trợ giúp - tìm mua áo da. Bán tàu hũ rong cũng áo dài.

Khi vũ trường đóng cửa. Thế mà khách cũng không có bao lăm. Chị cả của ban CBC ngồi giữ két. Không biết giờ có còn không? Night Club là vũ trường độc nhất ở Đà Lạt. Hai vợ chồng người bán mì Quảng tay thoăn thoắt đơm bún. Trưa.

Nói dóc. Không nhớ đến ai cũng không cần biết mình là ai. Miếng phao câu béo ngậy. Cuộc đời tôi bắt đầu. Tôi không có bạn gái. 15. Giới vũ nữ là giới làm rất nhiều tiền và rất nhiều người có học.

Lề thói của miền Nam trù phú đụng đâu cũng có cái ăn. Mái tóc đen dày óng mượt. Rời gia đình đến một tổ quốc xa lạ.

Người ta mới cảm thấy cái nhẹ nhõm khi bước ra từ những phòng tắm nước nóng. Lại đi xe lam đến vũ trường. Có người nấu cơm. Muốn đi. Hai má cứ ửng hồng lên bên cạnh bếp lửa.

Tôi nhận lời lên hát cho Night Club ở Đà Lạt với giá 2. Chân không. Thời bấy giờ. Như tiếng chuông reo bốn mùa. Buổi trưa nắng vàng chan hòa trên cỏ lá. Bà chủ vũ trường là một người Việt Hoa.

Má đào cười như hoa nở. Cạnh Nhà thờ Chánh Tòa. Lạnh Tin Tổng Hợp về đêm. Xích lô vài chiếc khoan thai đạp như nhà thơ tha thẩn tìm nàng thơ.

Tin Tổng Hợp Tôi sục vào lầu trên của chợ Hòa Bình. Người ta chưa nói đến chiến tranh. Sáng. Cùng đi trên chuyến xe đò Minh Trung với tôi. Xuống Tòa Tổng Giám mục. Nhảy là một nghệ thuật. Tôi thương các con song thường tự hỏi vì sao tôi có chúng trong khi tôi chẳng có một chuẩn bị nào. Dù là bán mắm cá. Nhà không cổng ngõ.

Đó là năm 1964. Không nhớ ai thật. Tôi tìm một người giữ con và ngày ngày nhảy xe lam. Mùa dã quỳ trên cao nguyên. Mái che là một vài tấm ván ép ghép với 4 cái ghế. Tôi và các con đang ở đô thị Đà Lạt. Vũ trường Night Club dọn ra Hôtel Du Parc. Rất buồn…. Người dân miền Nam chơn chất như ngọn lúa đồng bằng.

Các chị không đi đêm với khách. Ở một thành thị nhỏ như Đà Lạt. Luôn có những lúc rộ lên tiếng cười rộn rã thơ ngây.

Tôi mua quần áo đẹp nhất Đà Lạt cho con tôi ở tiệm Au Printemps. Taxi cũng đôi khi ghé qua đổ người xuống. Bất tận như một lời ru buồn. Có một đứa con lai không biết lai gì. Có lẽ thế. Chỉ có hoa và hoa dưới những cây thông tản mát.

Bên nội hình như chẳng ai để ý gì đến mấy mẹ con tôi ngoài chị Lê Quyên. Không hề làm rối chân khách bộ hành. Cùng đen đen như nhau. Thuở đó. Người của thành thị. Nhẩy biểu diễn.

Chính thế. Cô vợ da trắng. Mọi người nhẩy lấy đẹp. Từ đó. Bán mì Quảng. Tưởng như mọc vô tình không người chăm chút. Giầy bốt. Đời sống đẹp và đáng sống biết bao nhiêu. Tôi thường ngủ lại đây vì khuya chẳng có ai đưa tôi về tận Chi Lăng. Bánh kẹo và chơi với con rồi chiều Tin Tổng Hợp tối. Các chị ngồi uống nước lụn hoặc nhảy với nhau.

Ấy vậy mà trong cái vô tình gần như hoang dã ấy. Tôi sẽ bắt đầu thế cục của tôi một cách khác. Vài tháng sau. Chờ ngày cuối tuần… Những đêm trời lạnh. Điều chắc chắn phải nói là người Đà Lạt hiền. Các tay… anh hùng hảo hán ở Sài Gòn.

Mới được vào thị xã chơi chứ những cậu học sinh vừa mới hết trung học. Không gì thú hơn ngồi hát hay nghe một tình khúc Tiền chiến. Chủ quán là cặp vợ chồng trẻ. Chưa kể chung quanh đất trống. Người ta mới thú khi cầm cái ngô nướng thoa mỡ hành còn nóng hổi. Theo Báo Lâm Đồng. Chưa hề có một khái niệm về gia đình. Không trồng trọt gì ngoài mấy cây ổi. Bích Ly và tôi tuồng như bằng tuổi nhau hoặc Ly kém tôi một tuổi gì đó.

Tôi có cả nguyên một tầng dưới rộng thênh thang. Mọi người điềm nhiên nhìn nhau. Con cái nhà ai. Đi. Trước đó 2 năm. Không hề nghĩ đến gia đình và Sài Gòn. Với khí hậu lành lạnh về đêm là nơi tiêu khiển lý tưởng của tỉnh thành du lịch.

Công việc của các chị ấy là nhảy với khách hàng. Nên có vẻ sợ sệt. Mấy anh chị em chúng tôi sàn sàn tuổi nhau nhưng lại chẳng bao giờ có ngày giờ hay có chuyện gì để chia sẻ với nhau.

Nhàn nhã. Lâm Đồng Cuối tuần xin giới thiệu “Ca sĩ Khánh Ly nhớ về Đà Lạt” với bạn đọc.

Ham chơi. Đà Lạt đẹp lắm. Chẳng có gì xăm cho bằng quăng giày dép. Chẳng ai hỏi tôi từ đâu đến.

Và tôi không hề cảm thấy ngượng. Khoảng 6 - 7 tuổi. Vừa thấy mặt tôi. Váy len. Tuyệt không có bóng dáng một người đàn ông. Cá tôm sông lạch. Những người đi vũ trường một mình. Hiền như những cơn mưa bất thần bay nghiêng qua thị thành. Tính tôi không hề có chút dịu dàng nào cho đến khi có con và chỉ dành cho con.

Ở đó. Không có anh em gì cả. Nhiều đêm. Tuổi thơ của tôi hoàn toàn mờ nhạt. Đó là ý nghĩ của một thiếu phụ tuổi 18. Giò chả nằm gần café Tùng - ông bà chủ quán xôi này hiện đang ở Porland. Lợi dụng. Từ hông nhà ngó xuống là một thung lũng nhỏ xanh rì. Nói chuẩn xác là vào tháng 11 năm 1962. Thời đó. Người ít. Bạn của anh tôi cũng là bạn của tôi.

Cấp cố vấn. Hiền như nước mưa. Mỗi đêm vài bàn khách. Ai muốn đi ăn đêm thì thường chạy tới tiệm xôi gà trước mặt Khách sạn Thủy Tiên. Con đường Tự Do.

Hai đứa vẫn tưởng như đang ngồi trong quán café ở Đà Lạt. Người ta có thể ghé vào tiệm cháo vịt. Diện vào. Có nhẽ thế. Thế nên ban nhạc đêm đêm cứ chơi những bản nhạc trữ tình. Không có gì đáng ghi nhớ trong sinh hoạt gia đình.

Ai dám nói là xống áo cũ. Họ chỉ trở thành vũ nữ để giúp gia đình trong khoảng thì giờ rỗi rảnh. Không hiểu vì sao chị bỏ Sài Gòn ra đi. Đà Lạt dường như cũng rất quý tôi. Cũng mặc áo dài.

Lính Mỹ. Giặt xống áo. Sau mấy chục năm. Chạy. Căn phố đó nằm cạnh quán café Myosotis.

Lúc đó. Hét toáng lên:… Đùi Khánh Ly… Phao câu Khánh Ly! Câu rao ngắn gọn làm ai cũng quay lại nhìn tôi cười. Xe đò ra chợ Đà Lạt.

Không hề có ý tối tăm. Vắng người. Tôi dễ sống chung với các chị vũ nữ mà tôi thật sự quý mến như một gia đình.

Lờ khờ trong thế giới muôn mặt về đêm. Khiêu vũ là một nghệ thuật. Cùng các bạn gái đắm chìm dưới suối Liên Khương. Con ông bà Bắc Hương cơm tám.

Tôi có thể biết được đó là những vườn hoa. Sợ gặp người quen. Tôi vừa 18 tuổi. Không tường bao bọc. Bước qua bên kia đường. Chiều. Không hàng rào. Còn ham ăn. Men theo con đường ái tình dẫn lên Tòa Tỉnh rồi lại lên Đồi Cù nằm khểnh dưới gốc thông hoặc thẳng tay chân trên bãi cỏ thênh thang nhìn ngắm mây trời.

Không cả yêu đương.